Mindbleep #23 Zelfliefde

Zelfliefde is het ondergeschoven kindje van non-dualiteit. Het woord alleen al roept veel misverstanden op. Aan de ene kant van het spirituele spectrum treffen we de kenners van non-duale inzichten aan die bij het woord ‘zelfliefde’ reflexmatig zullen antwoorden dat zoiets niet kan bestaan omdat er geen zelf is. Waarmee zij in dezelfde beweging het verschil ontkennen tussen momenten van doorleefde ervaring van die waarheid en de dagelijkse praktijk, waarin we wel degelijk geconfronteerd wordenmet ons eigenwijze zelf.

Daar recht tegenover treffen we de wandelaars op het spirituele pad aan die vooral op zoek zijn naar rust, ontspanning, veiligheid en troost. Zij omarmen zelfliefde als de spirituele dekmantel voor hun gevoelens van ontevredenheid, kwaadheid, ongemak en kritiek die desondanks een vaste metgezel zijn op hun weg.

Als we niet in die twee uitersten vervallen, wat is zelfliefde dan en waarom is het van belang?

 

Vanzelfsprekend

Zelfliefde is geen onderwerp dat uitvoerig besproken wordt in de oude teksten die de Wijsheid en Waarheid van non-duaal Gewaarzijn tot onderwerp hebben. Voor de westerse mind is het nogal confronterend om te ontdekken dat de reden niet is dat zelfliefde taboe zou zijn, maar omdat het een vanzelfsprekendheid is waar volgens de schrijvers van die wijze teksten geen woorden aan vuil gemaakt hoeven te worden. Bekend is het voorbeeld van de Dalai Lama die aanvankelijk niet kon begrijpen wat westerse zoekers op het spirituele pad met superego of zelfkritiek bedoelden. In de Tibetaanse cultuur is zelfwaardering vanzelfsprekend en wordt zelfkritiek gezien als een vreemd denkbeeld en een obstakel op de weg naar Verlichting.

Binnen diezelfde zienswijze is zelfwaardering iets fundamenteel anders dan zelfontkenning, zelfgenoegzaamheid of sentimentaliteit. Tibetanen zijn een nuchter volk, gevormd door harde leefomstandigheden zoals kou, hoogte en schaarste. Dan is er niet veel ruimte om je toevlucht te zoeken in bedachte eigenschappen die je wegvoeren van wie je werkelijk bent. Alleen de waarheid telt. En die schrijft voor dat zelfwaardering de basis is om vruchtbaar met jezelf en anderen te kunnen leven.

 

De weg naar Verlichting loopt niet via 

perfectie

maar via liefde voor de Waarheid.

 

Zelfliefde is geen warm bad, gaat niet over jezelf vertroetelen met een middagje naar de sauna en draagt geen ‘mantel der liefde’. Integendeel. Zelfliefde dekt niets toe, maar onthult. Zelfliefde daagt je uit om de waarheid van jezelf waar te laten zijn, inclusief al je kwaliteiten en beperkingen en zowel je mooie kanten als de dingen waar je moeite mee hebt. Kortom, zelfliefde maakt een einde aan je pogingen om iemand anders te worden en nodigt je van harte uit om jezelf te zijn en daarin te ontspannen. Het directe gevolg van die ontspanning is dat je je hart kunt openen, voor jezelf en voor anderen, dat je verlost bent van schuld en schaamte en vooral bevrijd bent van die eindeloze zoektocht naar perfectie. Want je weet feitelijk niet wat dat is en waar de finishlijn zich bevindt.

 

Non-duaal Gewaarzijn

Maar dat is nog maar het begin. De echte waarde van zelfliefde schuilt niet in een vriendelijker houding en gedrag naar onszelf, maar in het feit dat zelfliefde ons bevrijdt van het duale zelf- en wereldbeeld waarin we zijn gaan geloven. Volgens de zienswijze van ego zijn we om te beginnen niet goed, maar mankeert er iets aan ons. Ego is ervan overtuigd dat er iets veranderd, verbeterd, verholpen of verwijderd moet worden voordat we er ‘echt’ kunnen zijn. Dat idee, ons opgedrongen door opvoeding en opleiding ,is de geboortegrond van angst, zelfverwijt en zelfkritiek. Zolang we erin geloven, staat ons leven in het teken van de nimmer eindigende pogingen om – misschien, wellicht, ooit, hopelijk, maar het is nog de vraag – eindelijk goed genoeg te zullen worden.

 

Alles wat je denkt dat je bent, dat ben je 

niet.

(Sri Nisargadatta Maharaj)

 

Zelfliefde maakt korte metten met dat verhaal. Het is het tegengif voor superego, die eeuwige criticaster, die je vanaf je schouder in je oor tettert wat er niet deugt aan wat je doet, denkt en verlangt.

Er mankeert niets aan jou. Je bent compleet en perfect, precies zoals je bent. Dit betekent niet dat er geen ontwikkeling mogelijk is, dat er geen onbewuste en disfunctionele patronen in je denken en doen doorzien en losgelaten moeten worden. Maar niet vanuit schuld en niet vanuit het idee iets te moeten bereiken. Uitsluitend vanuit liefde voor de Waarheid. Dat is liefde voor jezelf en voor het onderzoek naar wie je ten diepste bent.

 

Afstemmen

Sta stil of ga zitten. Merk de commentaarstem van je inner- lijke criticus op en ga er niet op in. Probeer die stem niet te stoppen of opandere gedachten te brengen. Laat maar waaien in de wind. Zet voor je gevoel een stap verder naar binnen en naar achteren. Merk de stilte op die daar heerst. Stilte die zonder oordeel is, geen commentaar heeft, kennend is, geïnteresseerd toekijkt en je aanziet met mededogen. Rust daarin. Daar begint zelfliefde en de weg naar Verlichting