Mindbleep #47 Het Wonder van bestaan.

 

Non-duale wijsheid voert je terug naar wat je ten diepste bent. De grote vraag daarbij is altijd wat dat dan is. Als we alle ideeën, meningen, herinneringen en verwachtingen die wij met ons meedragen onderzoeken, blijken die geen weergave te zijn van wie we werkelijk zijn. Dat zijn in wezen alleen maar gedachten zoals tekstballonnen in stripverhalen. Ze geven misschien kleur en reliëf aan onze aanwezigheid maar dat doet onze kleding en schoeisel ook. Als we al die ‘lagen van identificatie’ afpellen, vinden we – net zoals bij het pellen van een ui – uiteindelijk….niets. Er blijkt niet ergens verscholen in onszelf een klein verborgen wezentje te wonen waar we ‘ik’ tegen kunnen zeggen. In plaats daarvan vinden we een soort onbepaalde, niet nader te definiëren staat van ‘Bewustzijn’. Vanwege de totale afwezigheid van enige kenmerken van dit Bewustzijn – behalve dan dat het is – wordt die ‘Grondeloze Grond’ van Bewustzijn in de non-duale spirituele tradities aangeduid met ‘Emptiness’ ofwel ‘Leegte’. Leeg, omdat het niet iets is. Evenmin kan echter gezegd worden dat het niets is want het bestaan van dit Bewustzijn kan niet ontkend worden.

 

Leegte

Non-duale spirituele tradities zoals Advaita-Vedanta, het boeddhistische Dzogchen en het Zenboeddhisme benadrukken steeds die Leegte, het niet-iets als dat wat ‘echt’ en ‘waar’ is. Binnen die tradities overheerst het idee dat deze hele wereld van vorm, van geluiden, kleuren, geuren, gedachten en gevoelens, in wezen niets anders is dan een tijdelijke stolling, een condensatie van datzelfde ene Bewustzijn. Reden waarom de wereld van vorm als een illusie gezien wordt, niet ‘echt’, niet ‘waar’.

 

Vorm

Het valt echter niet te ontkennen dat die wereld van vorm bestaat. Inderdaad als uitdrukking, een manifestatie van het Ene Bewustzijn, maar wel degelijk tastbaar en ervaarbaar aanwezig. De ontkenning van dat feit voelt dan ook altijd een beetje gekunsteld aan. Bovendien leidt het gemakkelijk tot nihilisme. Als alles een illusie is, wat doet er dan nog toe? Als ik niet besta en alles wat ik ervaar illusoir is, wat valt er dan nog te genieten?

 

Gewaarzijn

Het is duidelijk dat er iets ontbreekt aan dat eenzijdige benadrukken van Leegte als de ultieme waarheid en de impliciete devaluatie van de wereld van Vorm die daarmee gepaard gaat. Leegte is Vorm en Vorm is Leegte, leert de Heart Sutra (ca. 600 n.Chr.) ons dus moeten we beter kijken, dieper onderzoeken wat de relatie is tussen de ‘Leegte’ van het non-duale Bewustzijn en de ‘Vorm’ van schepping, van materie.

 

Dat onderzoek begint met de realisatie dat wij als mens in staat zijn om ons bewust te zijn. We zijn bewust van de wereld om ons heen en van onszelf. Dat is – voor zover wij weten – een unieke eigenschap en kwaliteit van het menselijk bewustzijn. Terugkerend bij de eerste alinea; als je alle ideeën, herinneringen, verwachtingen, oordelen over jezelf en de wereld loslaat blijft er altijd en onomstotelijk het gewaarzijn over van het feit dat je bestaat. Een eerste, woordloze realisatie van; ‘Ik Ben’; een bewustzijn van Zijn.

 

Die eigenschap zou wel eens het antwoord kunnen zijn op de vraag naar de relatie tussen de bron van het vormloze non-duale Bewustzijn, en de wereld van vorm, de schepping waarin wij leven. Omdat wij over het vermogen beschikken om te reflecteren zijn we in staat om het bestaan van de schepping te beseffen, kunnen we ervan getuigen, kunnen we het ervaren, voelen, contact mee maken op een bewuste manier. En daarmee nemen we een sleutelpositie in tussen non-duaal Bewustzijn en wat daarin verschijnt als schepping. Ter verduidelijking een metafoor.

 

Water

Non-duaal Bewustzijn is Eén, zoals het water van de oceaan dat is. Als water zichzelf wil kennen en met waterige ogen rondkijkt ziet het niets. Alles is immers van hetzelfde water? Zelfkennis, Weten wie of wat je bent, vereist de aanwezigheid van iets dat (schijnbaar) niet hetzelfde is. Je kunt bijvoorbeeld pas over 1 denken als er eerst 2 is. Binnen de metafoor geldt dan dat eerst een golf moet verschijnen (vorm/dualiteit) alvorens het water zich van zichzelf gewaar kan zijn. Vermomd als golf overziet het water de oceaan en herkent alles als zichzelf.

 

Maar dan duikt er een probleem op: Zodra de golf vergeet wat die in essentie is, namelijk water, en zichzelf een apart bestaan toedicht, verliest het de Eenheid uit het oog en ziet alleen nog afgescheidenheid, alleen nog andere golven op de oceaan. En voor je het weet heeft de golf een oordeel over grotere golven dan hijzelf, kijkt het neer op golven met minder schuim op de kop of maakt die zich druk over stromingen en getijden.

 

Schakel

Gewaarzijn is de schakel. Jij bent de schakel. Doordat we Gewaar kunnen zijn van ‘wat is’ vormen we de verbinding tussen het non-duale Bewustzijn en de wereld van vorm die daarin oprijst. Wij zijn bij wijze van spreken in staat om achteruit en vooruit te kijken. Achter ons voelen, weten we, ervaren we die stille, open achtergrond van non-duaal Gewaarzijn. Als we vanuit dit contact met de bron vervolgens de blik vooruit richten, overzien we de hele schepping en zijn we in staat om alle vormen, alle geluiden, kortom alle zintuigelijke indrukken en lichaamssensaties te herkennen als uitdrukkingen van hetzelfde Ene non-duale Bewustzijn. Manifestaties van Bewustzijn zoals golven manifestaties zijn van het water van de oceaan. Als we zo aanwezig zijn, opent zich het wonder van bestaan voor onze ogen. We zien niet slechts ‘Leegte’ maar herkennen dat die Leegte zich openbaart als de tovertuin waarin we rondlopen. Van moment tot moment is daar de schepping gevuld van vorm, kleur, geluid, geur, tastzin van gedachten en gevoelens en wij zijn daar intiem mee verbonden, herkennen alles een uitdrukking van ‘hetzelfde’ non-duale Bewustzijn.

 

Loslaten

De enige voorwaarde om zo voelend, resonerend en genietend aanwezig te zijn bij dit wonder van bestaan is dat je alle oordelen, herinneringen, verwachtingen, kortom alle pogingen van ego om afgescheidenheid in stand te houden (ik ben mijn eigen golf) terzijde schuift en DAT wat zich aan je toont, onvoorwaardelijk aanvaardt en daar contact mee maakt. En dat hoef je niet te doen, je hoeft alleen maar te ontspannen. Dan val je op je plek, dan beantwoord je aan de bedoeling van je leven: Gewaarzijn van ‘Wat is’ en de herkenning daarvan als uitdrukking van het Ene Bewustzijn dat jijzelf in laatste instantie bent.

 

Geniet!

Alexander