Mindbleep #46 Liefde of Angst?
Het tegendeel van liefde is niet haat, maar angst. Liefde is de Bron, het is het alles omvattende veld van Gewaarzijn, het enige dat is. Het is Eenheid die als zodanig niet te kennen is juist omdát het alles omvat, ongeveer zoals de oceaan ook geen idee heeft van wat water is. Als die oceaan dat toch wil weten, kan dat alleen door zich te bewegen. Zo worden rimpelingen veroorzaakt in het roerloze water die zich openbaren als stroming, deining, golven, schuimkoppen, ijsschotsen en ook land om tegenaan te schuren. Op dezelfde manier beweegt Eén zich, stroomt uit, stoot, creëert. Een kosmische dans die zich openbaart als het eeuwige uitstromen van Zichzelf als vorm, materie, tijd, plaats en uiteindelijk taal om dit schouwspel te beschrijven als een bevestiging van Zijn bestaan.
‘De kracht van de geest wanneer hij zich herinnert,
wanneer hij zich steeds weer herinnert, behoort tot Brahman.
Laat daarom de geest mediteren over Brahman.’
Kena Upanishad
Herinner je en val samen met de bron, houdt de Kena Upanshad ons voor. En terecht, want zodra we vergeten wie wij zijn, zien we slechts de golf en niet langer het water; staren we ons blind op de wereld van vorm en verliezen we het contact met de bron ervan. Denken we een ‘ik’ te zijn tegenover ‘de ander’ en verdwalen we hopeloos in de wereld van dualiteit. We raken de omvattende liefde van Eenheid kwijt en voelen ons daarvan afgesneden. Het resultaat is angst, diepe existentiële angst.
Angst om de ‘alleenheid’ als individu aan te gaan die noodzakelijk is om de reis door dit leven te kunnen maken. En angst om datzelfde leven te verliezen, want vanuit afgescheidenheid kunnen we de Bron van Eenheid niet anders zien dan als de dood. Angst is de grondstructuur van ego, het zelfbeeld waaraan wij ons vastklampen als het wankele vlot dat ons moet behoeden om niet kopje onder te gaan, maar dat ons tegelijkertijd verhindert om vrolijk rondjes te zwemmen en zorgeloos te genieten van het water van de oceaan van Non-duaal Gewaarzijn.
Twee stappen
Ego is angst in de gedaante van de chronische aanspanning van energie die zich op fysiek, mentaal en emotioneel niveau vastzet als bevroren ijsschotsen op de oceaan van Bewustzijn. Het heeft geen zin om te proberen je angst te bevechten of te ontkennen. Beide strategieën zijn pogingen van ego om zichzelf te redden. Ego kan je hier niet helpen. Je kunt jezelf nu eenmaal niet aan je schoenveters uit het moeras trekken. Wat nu? Wat werkt dan wel?
De oplossing bestaat uit twee stappen die je tegelijkertijd of afwisselend kunt zetten. De eerste stap is om niet langer te proberen bevrijd te raken van je angst, maar die te erkennen en je erover te ontfermen. Want hoe verkrampt en wonderlijk onze angst zich ook manifesteert, ze is in wezen van dezelfde ‘stuff’ gemaakt als waar alles van gemaakt is, namelijk hetzelfde non-duale Gewaarzijn. En dus kun je niets buitensluiten; alles hoort erbij.
De tweede stap bestaat eruit je ware aard weer te herinneren en vanuit die basis te gaan leven. Dat is geen kleinigheid, want het verlangt dat je jouw complete oriëntatie op je leven 180 graden omkeert. In plaats van op zoek te gaan naar veiligheid in de buitenwereld – wat het standaardrepertoire van ego is – keer je de aandacht helemaal naar binnen. Je ‘bekeert’ je, brengt je aandacht terug bij dat wat aan de basis ligt van al je gedachten, gevoelens overtuigingen, verlangens en wensen. Met andere woorden: je keert terug tot Dat wat geen vorm heeft, maar de moeder is van alle vormen. Tot dat wat nimmer rechtstreeks te kennen is, maar de bron is van alle kennis. Tot dat wat geen kenmerken heeft, maar de ‘grondeloze Grond’ is die je volkomen kunt vertrouwen.
‘Stralend en toch verborgen, leeft Brahman in de holte van het hart.
Alles wat op en neer deint, ademt, zich opent, zich sluit, leeft in Brahman;
boven geleerdheid, boven alles, beter dan alles; levend, niet-levend.’
Mundaka Upanishad
In ‘de holte van je hart’ vind je die ‘Grond’; de omvattende Liefde waar je altijd naar op zoek was in de buitenwereld. Je blijkt zelf de Bron ervan te zijn. Niet de bedachte ‘jij’, niet het zogenaamde historische ‘ik’ met zijn of haar verhaal, maar JIJ, het onbegrensde Gewaarzijn dat zowel volkomen los staat van deze wereld als er de bron en uitdrukking van is.
Deze Bron of Basis is altijd direct beschikbaar, staat altijd recht voor je neus. Het is zo intiem en dichtbij dat je het voortdurend over het hoofd ziet. Het is aanwezig in de klank van je stem, in iedere vorm die je ziet, in de koelte van de lucht, in de geur van de bloem en in de liefde voor jezelf en voor de ander. Al die ervaringen zijn slechts mogelijk dankzij de aanwezigheid van dit Licht van Gewaarzijn.
De weg naar Verlichting loopt daarom via twee paden: vaardig omgaan met jouw angstige ego en je bekeren tot jezelf, je diepste zelf. Dat inkeren moet je leren en de trainingen van Art of Life bieden daarvoor verschillende technieken aan.
Zonder oordeel
Een uitstekende eerste stap bestaat uit het verschuiven van je waarnemingspunt van ego naar dat van de openheid van Gewaarzijn. Je oefent met ‘Oordeelloos Gewaarzijn’. In al zijn eenvoud is het de meest doorsnijdende weg om terug te keren bij jouw Bron en van daaruit in het leven te staan.
Ieder oordeel is een bouwsteen van ego, elk standpunt een pijler voor zijn voortbestaan. Als het oordeel vervalt, verdwijnt de scherpe tegenstelling tussen 'ik' en 'de ander'. Dan maakt afgescheidenheid plaats voor verbondenheid en Eenheid. In tegenstelling tot wat je zou kunnen verwachten, verandert dan niet alles in één grote amorfe soep, maar ervaar je de wereld, de ander en jezelf op een totaal nieuwe, frisse en altijd verrassende manier. Zonder het oordeel waarmee je alles per moment vastzet, is er alle ruimte voor nieuwsgierigheid, onderscheid en voorkeur. Elk oordeel doet alles per moment stollen tot een versteend beeld gebaseerd op het verleden. Elk standpunt beperkt en scheidt af. Onderscheid en voorkeur daarentegen begrenzen niet, ze maken het spel van schepping alleen maar interessanter.
Zonder oordeel is ‘de ander’ geen opponent, geen bedreiging of object om te manipuleren. Zonder oordeel blijven we beiden vrij en krijgt de herkenning van de Eenheid, die aan alles ten grondslag ligt, een kans. Nu kan de dialoog op gang komen, kunnen verschillen erkend en gevierd worden, kunnen tegenpolen in energie elkaar vinden en tot eenheid samenvloeien. Kan de liefde gevierd worden.
Niet-doen
Hoe je dat doet? Niet door jezelf op te dragen om oordeelloos door het leven te gaan. Je kunt jezelf nu eenmaal niet uitgummen. De oplossing is niet binnen de zienswijze van ego te vinden. Ego wil gewoonlijk iets doen. Maar het begint allemaal met ‘niet-doen’, ofwel ontspannen. In ontspanning kan ego niet overeind blijven: het smelt eenvoudig weg.
Een beproefde methode om dit te praktiseren bestaat uit het loslaten van de vier pijlers waarop het hele bouwwerk van ego is gebaseerd. Niet door er iets aan te veranderen, maar ze domweg uit je handen te laten glippen, los te laten en te ontspannen. Hieronder vind je die vier pijlers van ego en de manier om die te laten gaan.
-
Oordeel
Zit stil, neem waar maar laat ieder oordeel over wat je waarneemt – denkt, ziet, voelt, etc. – dat opkomt direct weer los. - Focus
Ontspan je ogen en focus niet. Je doorbreekt dan de gewoonte van ego om zich te concentreren, objecten met de ogen ‘vast te pakken’. Je laat het hele panorama aan zintuiglijke indrukken en mentale activiteit aan je voorbijtrekken zonder je ergens op te concentreren. -
Actie
Laat elke neiging om iets ‘te doen’ in reactie op je waarneming los. Doe niet, wees alleen maar. -
Taal
Verlaat de taal. Voeg aan je waarnemingen geen commentaar toe zoals denkbeelden, begrippen, herinneringen, verwachtingen.
Als je deze vier stappen meeneemt in je meditatie, merk je waarschijnlijk al snel dat de duale indeling tussen jou als waarnemer en dat wat wordt waargenomen, als vanzelf oplost. Dan begin je iets te proeven van de onbeweeglijke en onveranderlijke vrede en liefde die aan de basis ervan ligt.
Daarin kun je rusten. Dat ben Jij!
Heel veel plezier,
Alexander