“Als je er niet bent, hoef je ook niet te voelen” zei ze met betraande ogen. Ik keek haar aan, voelde hoe die woorden hun sporen trokken in mijn hart en wist dat zij zojuist een treffende beschrijving had gegeven van al het menselijk lijden.
Proberen om er niet te zijn als poging om de pijn af te wenden…niet zoveel te voelen. Een overlevingsstrategie die vrijwel iedereen toepast. In een vroeg stadium van ons leven leerden wij hoe pijn te vermijden, te ontkennen of de baas te worden. We vonden wegen om ons veilig en geliefd te voelen. We pasten ons aan, cijferden onszelf weg, voldeden aan verwachtingen, leerden te manipuleren en te controleren. Niet alleen anderen maar vooral ook onszelf. We trokken ons gevoelige hart, onze eigenheid en onaangepaste kanten terug uit het contact met de wereld; met het leven. Daarvoor in de plaats ontwikkelden we ego, een complex van overlevingsmechanismen dat ons zowel beschermt tegen de buitenwereld als belemmert om voluit tot bloei te komen.
“Ik begrijp dat je er niet wilt zijn omdat je niet wilt voelen. Maar weet je, je bent er. Je kunt eigenlijk niet kiezen”, reageer ik. En ik nodig haar uit om in de werkelijkheid van dit moment te ervaren hoe het eigenlijk is om er te zijn, los van alle aannames die zij daarover met zich meedraagt.
Zijn
Ongeacht de strategieën die ego ontwikkeld heeft, en voorafgaand aan alles wat wij over onszelf denken of voelen, bevindt er zich een andere realiteit, die van het even grondeloze als onverwoestbare ‘Ik Ben’. Deze ‘Zijnsgrond’ is volkomen vrij, kent geen strategie, heeft niets nodig, is vormloos, grenzeloos, tijdloos. Onbeweeglijk is het de geboortegrond van alles dat beweegt. Stil is het en toch de moeder van alle geluiden. Voorbij alle concepten is het de bakermat van alle gedachten, ideeën en gevoelens, inclusief de gedachte dat het mogelijk zou zijn om er wel of niet te zijn…
Zonder kenmerken bezit deze Zijnsgrond één alles bepalende eigenschap namelijk: Gewaarzijn. Non-duaal Gewaarzijn heeft kenvermogen. Het Weet van Zijn bestaan en herkent alle denkbeelden, gevoelens, alle zintuigelijke waarnemingen en interpretaties als modulaties van Zichzelf.
Na enige tijd opent zij haar ogen, kijkt traag de kamer rond en zegt: “als ik het aandurf om hier helemaal te zijn, ontspant er iets. Het lijkt wel of er contact is met alles om mij heen. Dan ben ik in contact…Dan ben ik Dat.”
Liefde
Een ander woord voor dit non-duale Gewaarzijn is Liefde. Niet de duale liefde waarbij altijd een subject en object tegenover elkaar staan, maar non-duale Liefde. De Liefde die geen grenzen kent, onvoorwaardelijk is en zich intiem verbonden weet met alles wat is omdat het alles wat is, herkent als manifestatie van Zichzelf.
“En Dat ben jij”, kan ik niet nalaten tegen haar te zeggen.
Verlichting
De momenten waarin je jezelf herkent als het Ene non-duale Gewaarzijn en de wereld om je heen als een uitdrukking daarvan, zijn goud waard. Ze inspireren en bevestigen de Waarheid over wie je werkelijk bent. Een waarheid die zo diametraal staat tegenover het wereldbeeld van ego dat gebaseerd is op afgescheidenheid. Ego ziet zich geplaatst tegenover de wereld. Non-duaal Gewaarzijn erkent de wereld als Zichzelf. Verlichting is de belichaming van die Waarheid, de moed en bereidheid om de zelfbedachte grenzen en afgescheidenheid los te laten, Eenheid te aanvaarden en je hart te openen voor Eenvoudig Zijn.
Geschrokken liefde
De praktijk is echter weerbarstig. De wens om ons volledig aan het leven te geven is weliswaar in ieder van ons inherent aanwezig (en nog duidelijk te zien bij jonge kinderen) maar is in de loop van de tijd bekneld geraakt door pijnlijke of traumatische ervaringen waarin deze onbevangen en onvoorwaardelijke liefde niet gezien, niet verwelkomd, niet gerespecteerd of belachelijk gemaakt werd. We zijn geschrokken liefde. Gelijk een heremietkreeft hebben we ons kwetsbare hart teruggetrokken in ons slakkenhuis gemaakt van oude pijn en verkalkte tranen en zoeken onze weg met voelsprieten van geconditioneerde reflexen en versteende herinneringen.
“Hoe kan ik dan uit mijn schulp kruipen? Wat kan ik dan doen om dit Gewaarzijn te blijven herkennen als wat ik werkelijk ben?”
Dat is een project voor de rest van je leven. Een innerlijke ontwikkelingsweg die uit twee sporen bestaat: 1. Regelmatig afstemmen op de Grond van non-duaal Gewaarzijn, ofwel: mediteren en 2. zelfinzicht. Zelfinzicht ontstaat door geen van je gevoelens af te wijzen noch je daarmee te identificeren. Alles gedachten en gevoelens die zich aandienen aanvaarden en daar aandacht aan schenken. Alleen dan kunnen die inhouden van je bewustzijn ontspannen en hun greep op jou verliezen.
Beoefenen
Met name het tweede punt – zelfinzicht - vraagt moed en helderheid. De moed om voorbij de jou vertrouwde reactiepatronen en aannames te gaan en de helderheid om te onderzoeken hoe je de werkelijkheid van dit moment dan feitelijk ervaart. Begin met kleine stappen, overvraag jezelf niet.
Door op deze manier aanwezig zijn bij ‘wat is’ wordt een proces van diepe ontspanning in gang gezet op fysiek, mentaal en emotioneel niveau. Stap voor stap open je, laat je toe, aanvaard je jezelf en de wereld.
Met als sluitstuk de ontdekking dat beide illusies zijn.
Er is alleen Gewaarzijn. Alles is een uitdrukking van Gewaarzijn.
Dan ben je thuis.
In liefde,
Alexander